Samorządy chętniej inwestują, najbardziej w infrastrukturę drogową

Mimo trudnej sytuacji samorządy więcej inwestują i w zrównoważony sposób rozwijają otoczenie.  

W ostatnim czasie towarzyszą nam niekorzystne warunki gospodarcze. Kryzys pandemiczny i wzrost inflacji, wzmocnił kryzys energetyczny związany z rosyjską agresją na Ukrainę. Jednocześnie samorządy musiały dostosować się do zmian regulacyjnych wpływających na ich sytuację finansową. Departament Badań i Analiz BGK przeprowadził wśród samorządów ankietę na temat wpływu zrównoważonego rozwoju na ich inwestycje. Wyniki badania można znaleźć w raporcie pt. „Zrównoważony rozwój na tle wyzwań inwestycyjnych i sytuacji finansowej polskich samorządów”.  

Z badania wynika, że dla jednostek samorządu terytorialnego (JST) najistotniejsze są aspekty społeczno-ekonomiczne zrównoważonego rozwoju. Najczęściej jako kluczowe wskazują rozwój infrastruktury i usług edukacyjnych.  

Dominujące inwestycje

Wśród inwestycji JST dominują projekty drogowe. W 2021 r. wyniosły one 15,9 mld zł, co stanowiło 1/3 wszystkich inwestycji. Wydatki na inwestycje drogowe były wyższa niż te na infrastrukturę wodno-kanalizacyjną (5,8 mld zł), turystykę, sport i kulturę (5,7 mld zł) oraz na transport zbiorowy (3,9 mld zł). 

Udział wydatków majątkowych w całkowitych wydatkach JST w pierwszej połowie 2022 r. był wyższy niż rok wcześniej, wyniósł 11 proc. Dynamika wydatków inwestycyjnych rok do roku wyniosła 26,3 proc. Większość samorządów spodziewa się jej przyspieszenia w związku z projektami z Programu Inwestycji Strategicznych, którego operatorem jest BGK. 

Inwestycje rosną pomimo spadającej nadwyżki operacyjnej.

W pierwszej połowie 2022 r. relacja nadwyżki operacyjnej do dochodów bieżących samorządów (12,8 proc.) była mniejsza niż średnia z lat ubiegłych. Inwestycje finansowane są ze środków własnych (36,7 proc.), 22 proc. ze środków europejskich, a tylko ponad 10 proc. z kredytu. Dotacje z budżetu państwa w całkowitym finansowaniu inwestycji w 2021 r. wynosiły 14,5 proc. 

„Zielone” inwestycje 

Samorządy realizują politykę zrównoważonego rozwoju szczególnie poprzez „zielone” projekty inwestycyjne oraz akcje edukacyjne. Udział „zielonych” inwestycji w całkowitych wydatkach majątkowych samorządów w 2021 r. wynosił 17,5 proc. Zatem co szósta złotówka wydana przez samorządy była „zielona”. Najwięcej „zielonych” inwestycji było w gminach wiejskich (28,7 proc.), a w ujęciu regionalnym w województwie mazowieckim (22,9 proc.).  

Cały raport dostępny jest na stronie BGK: https://www.bgk.pl/files/public/Raporty/20221102-Raport-o-inwestycjach-JST.pdf