O wyzwaniach dla zarządzania ochroną zdrowia w sytuacjach kryzysowych na I Forum Ochrony Zdrowia (Pałac Wąsowo, 19-20 czerwca 2023)

Moderator:

Witold Laskowski – Prezes Zarządu, WW1 sp. z o.o., Polska

Paneliści:

Krzysztof Inglot – Założyciel, Personnel Service, Polska

Krzysztof Kopeć – Prezes Zarządu, Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego – Krajowi Producenci Leków, Polska

Ewa Krajewska – Główny Inspektor Farmaceutyczny, Główny Inspektorat Farmaceutyczny, Polska

Waldemar Kraska – Wiceminister, Ministerstwo Zdrowia, Polska

Jakub Szulc – ekspert ochrony zdrowia, Polska

Artur Zaczyński – Zastępca Dyrektora ds. Medycznych, Państwowy Instytut Medyczny MSWiA w Warszawie, Polska

Przed 2020 rokiem nikomu nie przychodziło do głowy, ze mogą zajść prawdziwe sytuacje kryzysowe – wojna, pandemia. Spotkanie rozpoczęło się od identyfikacji zagrożeń z którymi styka się sfera ochrony zdrowia.  Problemy najbardziej krytyczne, to np. niedobór leków. Może je powodować wojna, czy zerwanie łańcucha dostaw. 

Ewa Krajewska zauważyła, że jej urząd jest na zapleczu systemu, nadzoruje ogromny rynek farmaceutyczny. W warunkach kryzysu organ nadzorujący pełni rolę nadzory rynku i regulatora. Uczestniczy w działaniach regulacyjnych, koordynujących oraz musi wykazać się elastycznością, dostrzegać trudną sytuację na rynku. Pandemia pokazała, ze jeden element wypadając może destabilizować całość rynku, np. brak płyny dezynfekcyjnego. Po kryzysie została dostrzeżona konieczność monitorowania i analizy danych, to prace na dużych bazach danych. Jest chęć budowania wiedzy, co dzieje się realnie na rynku. Dzięki temu można uzupełniać niedobory. Dzięki temu mogą np. funkcjonować mechanizmy solidarnościowe z krajami UE. Krajowi producenci leków w Polsce powinny zapewnić podstawowe potrzeby Polaków w sytuacji kryzysowej, np. dla astmatyków, cukrzyków. 

Krzysztof Kopeć podkreślił, że mówiąc o bezpieczeństwie dostaw trzeba mieć produkcję w kraju lub na kontynencie. Nauczyła nas tego pandemia, kryzysy wojenne. Pytanie brzmi czy wyciągnęliśmy wnioski i czy potrafimy sobie z nimi radzić. Polski przemysł produkował leki na trzy zmiany i zdał egzamin. W najgorszym okresie zawiesiliśmy konkurencję w przemyśle, chcieliśmy zrealizować oczekiwania w naszym kraju. Priorytetem powinien być wewnętrzny rynek, a przecież produkcja w kraju to bezpieczeństwo. 

Waldemar Kraska powiedział, że okres pandemii wypracował solidne podstawy i mechanizmy, żeby takim sytuacjom zaradzić, wypracować rozwiązania i procedury. Doświadczenia z okresu covidowego procentują, także w sytuacji kryzysu związanego z konfliktem zbrojnym. Rolą państwa jest szybka reakcja, która umożliwia zaradzenie potrzebom kryzysowym. Najważniejsze substancje powinny być produkowane w naszym kraju. W zespołach zarządzania kryzysowego zawsze bierze udział Premier Morawiecki. 

Jakub Szulc w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na diagnostykę laboratoryjna. Według niego ta część systemu jest gotowa na funkcjonowanie w sytuacjach kryzysowych. Z reguły świadczenia laboratoryjne są zaangażowane w rozwiązani kryzysowe. Tak było w przypadku testów na SarsCov2 refundowanych przez NFZ. Jednak bez dobrej diagnostyki współcześnie trudno jest wyobrazić sobie skuteczne leczenie. System szczepień w Polsce można w krótkim czasie nastawić na szybkie i skuteczne działanie. Okazało się, że szczepić możemy na stadionach, czy w punktach pobrań. Tego nauczyła nas pandemia. Jednak o tych doświadczeniach – kontynuował Jakub Szulc – nie powinniśmy zapominać, i nie wracać na stare ścieżki rozwiązań po wyzwaniu covid. A to właśnie podmioty prywatne decydowały o skuteczności działań w okresie covid. Powinniśmy szukać synergii pomiędzy podmiotami publicznymi i prywatnymi. 

Waldemar Kraska podkreślił, że w momentach kryzysowych rola państwa jest jednak rolą wiodąca. Kluczowa jest rola centralnego ośrodka, który zawiaduje zarzadzaniem kryzysowym.

Artur Zaczyński powiedział, że w takiej placówce medycznej, jak szpital kumulują się doświadczenia z rozwiazywania sytuacji kryzysowych. To struktura państwa, nie polityka, decyduje o skutecznym zarzadzaniu. Np. zgoda na szczepienia przez pielęgniarki. Te zdroworozsądkowe rozwiązania są wypracowane przez działania państwa. Szpital covidowy na Stadionie Narodowym powstał w ciągu dwóch tygodni. NIK po kontroli stwierdził, ze te działania były prawidłowe. 

Ewa Krajewska zaznaczyła, że nie dalibyśmy rady bez centralizacji działań przez rząd i regulatora w czasie covid. Legislatorzy pracowali dzień i noc. Jednocześnie urzędy wykazywały się elastycznością decyzji  – np. w kwestia produkcji tlenu technicznego. Rynek lekowy ma problem w nadrobieniu produkcji, stąd istotna jest kwestia niedopuszczenia do rozregulowania równowagi w systemie. 

Według Krzysztofa Kopeć najlepszym lekarstwem na niedobór leków jest produkcja w kraju. Powinna powstać lista leków krytycznych, których produkcje musimy zapewnić dla podstawowego bezpieczeństwa Państwa i obywateli. Trzeba robić wszystko, żeby producentów w Polsce było jak najwięcej. Rynek farmaceutyczny jest rynkiem specyficznym i w sytuacjach kryzysowych bardzo ważnym.  Z sytuacji covidowych zostały wyciągnięte wnioski na przyszłość. Zainwestowaliśmy ogromne pieniądze w infrastrukturę tlenową polskich szpitali, zbiorniki z tlenem. Jest także Agencja Rezerw Materiałowych, gdzie gromadzimy materiały niezbędne do uzupełnienia braków w sytuacjach kryzysowych.