Innowacje w energetyce – bariery i wyzwania na następne dekady

Problematyka energetyczna to jeden z tematów, które były szeroko przedstawiane na Forum Gospodarczym w Tarnowie. Jakie są perspektywy rozwoju innowacji w energetyce? Jak implementować nowe pomysły i gdzie szukać nowoczesnych rozwiązań? Odpowiedzi na te oraz inne pytania szukali uczestnicy panelu dyskusyjnego „Innowacje w energetyce – bariery i wyzwania dla samorządów”.

Moderator Jakub Kajmowicz (redaktor naczelny portalu Energetyka24.com) zwracając się do Krzysztofa Księżopolskiego (Adiunkta Katedry Polityki Publicznej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie) wspomniał o opublikowanym 3 lata temu raporcie SGH i Forum Ekonomicznego, którego część dotyczyła ekoinnowacji w Europie Środkowej i Wschodniej. Pytanie brzmiało: w którym miejscu znajduje się Polska i Europa Środkowo-Wschodnia, jeżeli chodzi o ekoinnowacje po 3 latach, które minęły po publikacji raportu. Zdaniem Krzysztofa Księżopolskiego Europa Środkowo-Wschodnia wygląda pod tym względem bardzo słabo. Szczególnie na tle takich krajów jak Francja, Niemcy, Stany Zjednoczone, Japonia, Korea Południowa. Kraje te najbardziej napędzają ten rozwój. Natomiast na tle innych państw Europy Środkowo-Wschodniej Polska wygląda dobrze. Rynek paneli fotowoltaicznych jest zdominowany przez Chiny, w dziedzinie energii wiatrowej dominują Amerykanie. Polska też powinna znaleźć swoją niszę. Zdaniem Krzysztofa Księżopolskiego taką niszą mogą być dla nas technologie zarządzania siecią, kwestie związane ze sztuczną inteligencją. ,,Wodór jest bardzo interesujący, chociaż jesteśmy na początku tej drogi.” Innowacje, to nie tylko kwestia techniczna, ale również społeczna. I tutaj dotykamy kwestii spółdzielni energetycznych. To nie jest tak, że spółdzielnie energetyczne rozwiążą wszystko, ale mogą przyczynić się do wzrostu zaangażowania społecznego i poprawy sytuacji finansowej. Księżopolski zwrócił uwagę również na to, że musimy pamiętać o zagrożeniu hybrydowym i m.in. ze względu na nie, powinniśmy dążyć do decentralizacji systemu energetycznego. Ale najważniejsze jest to, że innowacje w energetyce powinny wynikać z potrzeb społecznych.

Zdaniem profesora Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie Sławomira Śmiecha obecny stan innowacji w energetyce cechuje nierównowaga. Jeżeli popatrzymy na motywacje, dlaczego ludzie instalują panele fotowoltaiczne, to zobaczymy, że są to czynniki ekonomiczne. Węgiel, paliwa stałe stały się bardzo drogie. Często zapominamy o kwestii wiszącego nad nami kryzysu energetycznego. Musimy myśleć o oszczędzaniu energii. Natomiast energia odnawialna nie może sama z siebie stanowić bazy systemu. To oznacza, że czekają nas gigantyczne inwestycje, co z kolei spowoduje, że energia będzie bardzo droga. Sławomir Śmiech dotknął również problemu ubóstwa energetycznego związanego z niskimi dochodami i tym, że nie stać nas na zakup nośników energii. Musimy ograniczyć konsumpcję energii. I powinniśmy tak zorganizować nasze życie społeczne, żeby takie zmiany zaakceptować. Konieczne są również rozwiązania instytucjonalne i prawne oraz bodźce ekonomiczne, które spowodują, że nasze zachowania się zmienią.   

Do Jakuba Kupeckiego moderator skierował pytanie jak wygląda współpraca w zakresie innowacji na linii nauka – biznes – NGO. Dyrektor Instytutu Energetyki Jakub Kupecki rozpoczął od tego, że jako społeczeństwo jesteśmy strasznie rozpaskudzeni, jeżeli chodzi o zużywanie energii: grzejniki na maksa i otwarte okno, niezgaszone światło. Natomiast sukces, jego zdaniem, można osiągnąć poprzez współdziałanie m.in. instytutów i uczelni. Przemysł 4.0 to wszechstronna konkurencja. Sztuką jest jednak wdrożenie nowych rozwiązań, a nie same patenty. Musimy także patrzeć na to zagadnienie uwzględniając dalszą perspektywę, przynajmniej kilkunastu lat. Problemy z systemem energetycznym pojawiają się szybko, dlatego też szybko trzeba działać.

Odnosząc się do współpracy pomiędzy nauką i biznesem Piotr Ordyna (Doradca Zarządu ds. Regulacji, TAURON Dystrybucja S.A.) zauważył, że już ostatnie 10 lat dużo zmieniło. Istnieje współpraca między uczelniami, jest wzajemna otwartość i wymiana doświadczeń: jedni uczą się od drugich. Przybywa projektów, rozwiązań i wdrożeń, np. na krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej działa laboratorium pomiarowe. Priorytetem inwestycyjnym jest natomiast wspólne działanie na rzecz unowocześnienia sieci, celem – 2 miliony przyłączeń, elektromobilność, nowe stacje, OZE, zdalne liczniki do 2030 roku – 18mln. Musimy zapewnić także odporność sieci na warunki atmosferyczne – zwłaszcza że są one budowane na za kilkadziesiąt lat. 

Według Mikołaja Skotnicznego (Członka Rady Fundacji Europa Transformacja Energetyczna) kluczem do przezwyciężenia kryzysu energetycznego jest magazynowanie energii. Akumulatory litowo-jonowe są rozwinięte, ale niszczą środowisko i rzadko występują. Jest też problem z ich utylizacją – najlepsze do tego wydają się być wielkie zbiorniki wodne – w przeciwieństwie do niebezpiecznych magazynów kinetycznych. Przyszłość to tanie baterie redoksowe, które nie niszczą środowiska; w dodatku ta warta uwagi światowa technologia ma małą utratę pojemności. Wykorzystuje się tu wanad, którego jest dużo więcej niż litu. I takie właśnie, wanadowe akumulatory, są dużo lepsze dla środowiska, zaś sama technologia jest w pełni skalowalna.

Co do jednego wszyscy paneliści byli zgodni: skończył się czas czekania, nastał czas działania.

---

Moderator:

Jakub Kajmowicz – Redaktor Naczelny, Energetyka24.com, Polska

Paneliści:

Krzysztof Księżopolski – Adiunkt, Katedra Polityki Publicznej, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Jakub Kupecki – Dyrektor, Instytut Energetyki

Waldemar Skomudek – Wiceprezes Zarządu ds. Operatora, TAURON Dystrybucja S.A.

Mikołaj Skotniczny – Członek Rady, Fundacja Europa Transformacja Energetyczna

Sławomir Śmiech – Profesor, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Wojciech Wiatr – Prezes Zarządu, Control Process S.A.