EKS 2023. Panel dyskusyjny „Rola i aktualne wyzwania europejskich ugrupowań współpracy terytorialnej”

Moderator Roger Casale, Dyrektor Generalny New Europeans International, zaprosił uczestników do refleksji nt. aktualnych szans i problemów współpracy transgranicznej z perspektywy różnych regionów, z obszaru Unii Europejskiej oraz krajów partnerskich, takich jak Ukraina i Bałkany Zachodnie. Wspólnym motywem tej współpracy nazwał tworzenie partnerstw na rzecz budowania pokoju, co ma szczególnie aktualny wydźwięk w kontekście dzisiejszej sytuacji międzynarodowej.

Serhij Tatusiak, Przewodniczący Euroregionu Dniestr, podzielił się doświadczeniami w zakresie realizowanych projektów z dziedziny edukacji, środowiska i rozwoju infrastruktury lokalnej. Podkreślił przy tym unikalną możliwość dla ukraińskich samorządów korzystania z doświadczeń polskich i za pośrednictwem polskich samorządów – również doświadczeń innych europejskich partnerów. Samorządy z Ukrainy tworzą też sieć kontaktów partnerskich na swoich granicach z partnerami z takich krajów, jak m.in. Mołdawia i Rumunia i za ich pośrednictwem stają się partnerami w unijnych programach współpracy transgranicznej. Wskazał też , że ta współpraca służy m.in. budowie tożsamości regionalnej. Sektory współpracy to m.in. ochrona zdrowia, segregacja odpadów, edukacja i in. 

Luiza Hoxhaj, Dyrektor Wykonawcza Centrum Studiów nad Polityką Europejską i Rozwojem Regionalnym z Albanii wskazała na duży udział programu Interreg w realizacji wspólnych projektów z partnerami z Włoch i współpracy w ramach Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej EWT, w perspektywie 2021-2027. Nowym elementem jest włączenie Bałkanów  Zachodnich do unijnego programu URBAN. Działania te służą również dostosowaniu krajów kandydackich do członkostwa w UE. 

Radosław Brodzik, Dyrektor Biura Współpracy Zagranicznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego, podkreślił nową jakość, jaką stworzyła instytucja EWT, która stwarza unikalne możliwości efektywnej współpracy transgranicznej w modelu kooperacji samorządów z dwóch krajów o różnych systemach prawnych. EWT powoduje też efekt synergii i stwarza możliwość rozszerzania zakresu geograficznego obszarów współpracy. Udzielił też rekomendacji samorządowcom z Ukrainy i innych krajów aspirujących do UE, co do korzystania, za pośrednictwem polskich samorządów z wchodzenia i udziału w sieciach partnerskich w całej Europie oraz z istniejących już i sprawdzonych gotowych modeli współpracy. Wskazał też na konieczność precyzyjnego określenia wspólnego celu współdziałania  partnerów transgranicznych. 

Oleg Wostrych, Prezes Fundacji Wyższej Szkoły Profesjonalnej Polityki w Ukrainie, wskazał na możliwości dostępu do nowych rozwiązań poprzez swoich partnerów, np. z Polski, do pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania projektów oraz tworzenia sieci partnerskich w Europie. Bliska współpraca na poziomie lokalnym daje m.in. możliwość wymiany doświadczeń, np. w zakresie procesów technologicznych zakładów przetwórstwa, mleczarskich itd. z Polski i Ukrainy.