„Paliwo dla dominacji” – panel dyskusyjny VIII Europejskiego Kongresu Samorządów

W dyskusji panelowej wzięli udział Robert Ciborowski, Rektor Uniwersytetu w Białymstoku; Krzysztof Bosak, Poseł na Sejm RP; Marek Budzisz, Ekspert w Strategy and Future; Grzegorz Górny, Prezes Zarządu Fundacji Polska Wielki Projekt; oraz Krzysztof Gawkowski, Poseł na Sejm RP. Dyskusję panelową prowadził publicysta Jan Rokita.

Moderator na początku przypomniał, że czynniki związane z ekonomią, takie jak tanie paliwa, w obecnej sytuacji uległy zmianie. Następnie zadał pytanie, jakie są sposoby budowania potęgi we współczesnym świecie?

W opinii Roberta Ciborowskiego, warunkiem potęgi gospodarczej jest technologia. W XIX wieku, potęga była tworzona przez przedsiębiorstwa. Obecnie kraje, które są w stanie narzucić technologię stają się potęgą, bowiem technologie są konsekwencją tworzenia ustroju społeczno-gospodarczego. Dla rozwoju technologii jednak niezbędny jest dostęp do zasobów naturalnych. „Słabość Europy polega na tym, że stworzyła system społeczny zbudowany na demografii”, zaznaczył Robert Ciborowski. 

Krzysztof Bosak podkreślił, że nigdy nie był liberałem, ponieważ nie trzeba być liberałem, żeby bronić gospodarki wolnorynkowej. „Potęgę buduje się narzędziami politycznymi. Politycy potrzebują środków do finansowania narzędzi politycznych, a to doprowadza do deformacji gospodarki wolnorynkowej” – stwierdził Krzysztof Bosak. W jego opinii, Unia Europejska włączyła się w globalizację w sposób niewłaściwy. W perspektywie długoterminowej niewskazane jest także podnoszenie narzędzi ekonomicznych do rangi narzędzi politycznych. W jego przekonaniu, znaczenie UE się zmniejsza i generuje duże koszty. Natomiast państwo, które nie kontroluje swojej polityki budżetowej, staje się państwem zależnym.    

W opinii Krzysztofa Gawkowskiego, nie sposób pominąć ideologię w budowaniu potęgi. Zadłużanie i szukanie równości dają poczucie bezpieczeństwa. „Europa musi działać wspólnie, nie może działać nierozważnie. Zielona energia ma dać Europie szanse w kierunku technologicznego rozwoju.” Ważne jest zatem budowanie zasobów pozabudżetowych w celu wsparcia w kryzysowej sytuacji. Polska ma szansę pełnić funkcję integracyjną w Europie.

Zdaniem Grzegorza Górnego, religia i kultura obecnie są w kryzysie. Europa jest podzielona wzdłuż żelaznej kurtyny odnośnie podstawowych wartości, a każdy interpretuje pojęcie „wartości europejskie” inaczej. W tym kontekście słowa S. Huntingtona, iż Turcja i Ukraina muszą dokonać cywilizacyjnego wyboru.

Marek Budzisz przypomniał, że w obecnej sytuacji, trudno abstrahować od wojny w Ukrainie. Rosja dąży do przekształcenia Ukrainy w strefę buforową („Ukraina jako Afganistan a Polska jako Pakistan”). Bez wiarygodnego ładu bezpieczeństwa nie dojdzie do zakończenia wojny. Pytaniem zatem pozostaje, do jakiego pokoju dążymy? W jego opinii, będzie to pokój zbrojny podobny do tego, jaki funkcjonuje w Izraelu. Podział nastąpi odnośnie świata wartości i preferencji politycznych. UE formalnie zostanie utrzymana ale będzie działała dwutorowo.